Urtext

Περιγραφή

Αυτό το κείμενο του Μαρξ αποτελεί το διασωθέν τμήμα της πρώτης γραφής (Urtext) του έργου Για την Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας. Το μεγαλύτερο μέρος του γράφτηκε στο διάστημα από τις αρχές Αυγούστου μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου 1858, δηλαδή αφού ο Μαρξ είχε ολοκληρώσει τα Grundrisse – Βασικές γραμμές της κριτικής της πολιτικής οικονομίας. Όμως, λόγω της μεγάλης έκτασης που είχε πάρει το χειρόγραφο, ο Μαρξ διέκοψε τότε τη συγγραφή του και προχώρησε στη συγγραφή του βιβλίου Για την κριτική της πολιτικής οικονομίας, το οποίο κυκλοφόρησε το 1859.

Συγκριτικά τόσο με την έκδοση του 1859 όσο και με το «Μέρος πρώτο» (κεφ. 1-3) του πρώτου τόμου του Κεφαλαίου, στο παρόν κείμενο ο Μαρξ συνάγει την έννοια του κεφαλαίου σε αναφορά με τη γενικευμένη απλή κυκλοφορία των εμπορευμάτων και του χρήματος. Έτσι, το Urtext μας επιτρέπει να κατανοήσουμε ένα ζήτημα που έχει διχάσει τη μαρξιστική σκέψη σχεδόν από την εποχή του ίδιου του Μαρξ: αυτό της εμπορευματικής και χρηματικής κυκλοφορίας στην ιστορική της διάσταση.

Ο Μαρξ, μέσα από πληθώρα ιστορικών παραδειγμάτων, κάνει σαφή όχι απλώς τη διάκριση ανάμεσα στην κυκλοφορία των εμπορευμάτων σε προκαπιταλιστικές κοινωνίες και στον καπιταλισμό, αλλά και την έλλειψη κάποιου τύπου «αναγκαίας» γενετικής σχέσης ή αλληλουχίας μεταξύ τους. Γράφει:

ολόκληρο το σύστημα της αστικής παραγωγής δεν μπορεί παρά να προϋποτίθεται προκειμένου η ανταλλακτική αξία να εμφανίζεται ως ένα απλό σημείο εκκίνησης στην επιφάνεια και η διαδικασία της ανταλλαγής, όπως αποκαλύπτεται στην απλή κυκλοφορία, ως ο απλός κοινωνικός μεταβολισμός, ο οποίος όμως περιλαμβάνει το σύνολο της παραγωγής καθώς και της κατανάλωσης.