Το καμένο σπίτι

Περιγραφή

Ο Ξένος, ο κεντρικός ήρωας του δράματος, επιστρέφει στην πατρίδα του ύστερα από τριάντα χρόνια απουσίας και βρίσκει το πατρικό του σπίτι κατεστραμμένο από τη φωτιά που ξέσπασε στη διάρκεια της νύχτας. Ήταν τυχαίο ή εμπρησμός; Το ερώτημα μένει να απαντηθεί. Στην κλειστή κοινωνία του «Βάλτου», όπως αποκαλείται η συνοικία όπου διαβιούν τα πρόσωπα του έργου, ξεδιπλώνεται μέσα από τις στάχτες ένα «υφαντό ψεμάτων, λαθών και παρεξηγήσεων». «Όταν όλα καίγονται, διαβάζεις στη στάχτη», θα πει χαρακτηριστικά ο Ξένος, αντικρίζοντας τα απομεινάρια του πατρογονικού σπιτιού.

Το Καμένο σπίτι, που γράφτηκε το 1907, ανήκει στην ενότητα «έργα δωματίου» που ο δραματουργός συνέθεσε ειδικά για το προσωπικό θέατρό του Intima Teatern στη Στοκχόλμη. Πολύ περισσότερο, όμως, ανήκει στα πρωτοποριακά έργα του παγκόσμιου θεάτρου.

Τα «έργα δωματίου» οφείλουν την έμπνευσή τους στο μικρό βερολινέζικο Kammerspiele του Max Reinhardt, που εγκαινιάστηκε το 1905. Τρία χρόνια αργότερα ο Στρίντμπεργκ, παρουσιάζοντας την ιδέα και τους στόχους του στα μέλη του Intima Teatern, δηλώνει: «Στο δράμα αναζητούμε το κορυφαίο, σημαίνον μοτίβο αλλά με περιορισμούς, γιατί το μοτίβο από μόνο του καθορίζει τη μορφή».

Το Καμένο σπίτι περιστρέφεται γύρω από τον χώρο ενός σπιτιού και είναι εμπνευσμένο από το σπίτι των παιδικών χρόνων του δημιουργού. Με δραματικούς μονολόγους ο δραματουργός υπενθυμίζει πως υπάρχει φως, αλλά μόνο με τη συνδρομή ανώτερων δυνάμεων θα αφυπνιστεί ο άνθρωπος και θα οδεύσει προς έναν δρόμο αυτογνωσίας.

H πρώτη παγκόσμια παράσταση δόθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1907. Μεγάλη επιτυχία αποτέλεσε η ιστορική παράσταση του 1970 στο Βασιλικό Θέατρο της Σουηδίας, όπου τον ρόλο του Ξένου επωμίστηκε ο διεθνούς φήμης ηθοποιός Max von Sydow.

Το θεατρικό έργο παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα από την Κάπα Εκδοτική σε μετάφραση της Μαργαρίτας Μέλμπεργκ από τα σουηδικά. Ο τόμος εμπλουτίζεται από εκτενές επίμετρο ειδικά για την έκδοση από τη διδάκτορα θεατρολογίας Μαρία Σεχοπούλου και από ένα αναλυτικό χρονολόγιο της ζωής και του έργου του κορυφαίου Σουηδού δραματουργού.