Τζον Κασαβέτης

Περιγραφή

Κάθε φορά που ετοιμάζομαι να δω μια ταινία σου, με κατακλύζει ένα ξεχωριστό συναίσθημα – μια τόσο ιδιαίτερη προσμονή. Δεν έχει σημασία πόσες φορές έχω δει τη συγκεκριμένη ταινία, το συναίσθημα είναι πάντα ίδιο. Είναι σαν να περιμένω μια κινηματογραφική επιφοίτηση, τόσο ως λάτρης του σινεμά όσο και ως σκηνοθέτης (στο δικό μου μυαλό, η διαχωριστική γραμμή έχει πλέον καταργηθεί): αδημονώ για μια έκρηξη έμπνευσης. Μια επιφοίτηση κατευθείαν από την πηγή. Περιμένω να μου αποκαλυφθεί η μυστική επίδραση του jump-cut. Θέλω να καταλάβω πώς μπαίνουν στη συναισθηματική εξίσωση του θεατή οι τραχιές γωνίες λήψης και ο κόκκος στο φιλμ. Θέλω να μάθω τα πάντα για την υποκριτική μέσα από τις ερμηνείες των ηθοποιών σου, τα πάντα για την ατμόσφαιρα από τον τρόπο που χειρίζεσαι το φως και τις τοποθεσίες. Είμαι έτοιμος, απολύτως προετοιμασμένος, να απορροφήσω την αλήθεια σε 24 καρέ το δευτερόλεπτο.
Δες όμως τι συμβαίνει: με το που ξεκινήσει η ταινία σου, βυθίζομαι στον κόσμο της, χάνομαι μια για πάντα. Και η προσδοκία της επιφοίτησης εξαφανίζεται. Με αφήνει εκεί, στο σκοτάδι, ολομόναχο. Οι άνθρωποι που βλέπω στο πανί κατοικούν κι αυτοί στον ίδιο κόσμο. Μοιάζουν κι αυτοί χαμένοι, τόσο μόνοι. Τους παρακολουθώ. Παρατηρώ κάθε λεπτομέρεια στις κινήσεις, τις εκφράσεις και τις αντιδράσεις τους. Ακούω με προσοχή τι λέει ο καθένας, τον σπασμένο τόνο στη φωνή του ενός, την κατεργαριά που κρύβει ο άλλος στον ρυθμό της ομιλίας. Δεν σκέφτομαι πια τις ερμηνείες. Αγνοώ τους «διάλογους». Έχω ξεχάσει ότι υπάρχει κάμερα.
Η επιφοίτηση που περίμενα να μου προσφέρεις έρχεται με διαφορετικό τρόπο. Αντί να αναλύω και να ερμηνεύω, μονάχα παρατηρώ και διαισθάνομαι. Αντί να ψάχνω ιδέες και τρόπους για το πώς κατασκευάζεται μια σκηνή, ανακαλύπτω τις υποδόριες πτυχές της ανθρώπινης φύσης. Οι ταινίες σου είναι για την αγάπη, την εμπιστοσύνη και την έλλειψή της, τη μοναξιά, τη χαρά, τη λύπη, την έκσταση και την ανθρώπινη βλακεία. Για την αεικίνητη φύση μας, τη μέθη της ζωής, το σθένος και τη λαγνεία, την αδυναμία επικοινωνίας και τον φόβο. […] Οι ταινίες σου φωτίζουν με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο πως η αλήθεια του σελιλόιντ και η ομορφιά, παραξενιά και πολυπλοκότητα της ανθρώπινης εμπειρίας είναι δύο διαφορετικά πράγματα.
Τζον Κασαβέτη, σου βγάζω το καπέλο.
Και το κρατάω ακριβώς στο ύψος της καρδιάς. (Τζιμ Τζάρμους, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)