Η ψυχολογική δομή του φασισμού

Description

Η διάγνωση του φασισμού ως ισχυρού ψυχολογικού και πολιτισμικού φαινομένου από τον Μπατάιγ αντανακλά την πρόθεση του να συνδυάσει τη μαρξιστική ανάλυση της καπιταλιστικής κοινωνίας με την κατανόηση των συναισθηματικών και συμβολικών διαστάσεων της συλλογικής εμπειρίας. Η “Ψυχολογική δομή του φασισμού” είναι από τα πρώτα κείμενα που εξετάζουν την απήχηση και την αποτελεσματικότητα της φασιστικής έλξης, με αφετηρία πρόσφατες για την εποχή του συγγραφέα ψυχολογικές, ανθρωπολογικές και κοινωνιολογικές προσεγγίσεις. Οι λιβιδινικές σχέσεις της μάζας με τον ηγέτη και η αμφισημία του ταμπού, οι δυνάμεις έλξης και αποστροφής που περιβάλλουν το ιερό, οι “ανορθολογικές” πρακτικές οργιαστικής σπατάλης στις “κοινωνίες του δώρου” -όπως μελετήθηκαν από τον Φρόυντ, τον Ντυρκέμ και τον Μαρσέλ Μως, αντίστοιχα- αποτελούν καθοριστικές ιδέες που κατευθύνουν την ανάλυση του Μπατάιγ για τον φασισμό. Στόχος του Μπατάιγ είναι να υπερβεί τον οικονομισμό της διαδεδομένης τότε μαρξιστικής ανάλυσης και να αναδείξει τη σημασία “ανορθολογικών” παραμέτρων οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν ως εργαλεία του φασισμού, αντί να αξιοποιηθούν από το επαναστατικό εργατικό κίνημα.