Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο

Έγραψαν

Ανάρτηση της δημοσιογραφου Αλεξάνδρας Χριστακάκη 

Ο συγγραφέας δεν είναι ιστορικός, είναι συνταγματολόγος. Δεν είναι κομμουνιστής, είναι σοσιαλδημοκράτης. Δεν μιλά για ήρωες, αλλά για ανθρώπους με συναισθήματα και διλήμματα. Και όμως το βιβλίο του -που διάβασα απνευστί σε μια μέρα συνεπαρμένη και αρνούμενη να βγω από το κλίμα και τους διαλόγους που αφορούν τα ανθρώπινα και τα υπαρξιακά- είναι ύμνος σε εκείνους που στην μετεμφυλιακή Ελλάδα της βίας, των εκτελέσεων και του αίματος, ονειρεύτηκαν να οικοδομήσουν έναν κόσμο δικαιότερο. Και αυτήν τους την «τρέλα» να αλλάξουν τον κόσμο, την πλήρωσαν με την ζωή τους: Μπελογιάννης, Μπάτσης, Αργυριάδης, Καλούμενος. Όμως όλοι αυτοί οι ήρωες ήταν άνθρωποι, με επιθυμίες, φόβους, αδυναμίες, δάκρυζαν, πονούσαν αγαπούσαν, δείλιαζαν, γούσταραν την ζωή και παιδεύονταν για να ισορροπήσουν με αξιοπρέπεια στην ζωή… Δεν ήταν εικονική πραγματικότητα. « Φοβάμαι μήπως κάποιοι μας χρησιμοποιήσουν, εξυμνώντας την θυσία, τον θάνατο και την οδύνη, για να φτιάξουν την Αριστερά των θυμάτων και των ηττημένων» λέει ο Μπάτσης για να του απαντήσει ο Μπελογιάννης: «Δεν είμαστε θύματα, ούτε ήρωες, ζήσαμε για την ευδαιμονία να είσαι αριστερός, αυτό είναι το παράθυρο που θέλουμε να ανοίξουμε». Επειδή λοιπόν σήμερα αν τολμήσεις να μιλήσεις για αρχές, αξίες, ιδανικά και στράτευση για την πραγμάτωσή τους, σε χαρακτηρίζουν «γραφικό» και αλλούτερο, το βιβλίο αυτό μας βάζει ένα μέτρο για το τίμημα αυτής της επιλογής. Το διακύβευμα τότε της στράτευσης ήταν η δολοφονία, η εκτέλεση, η διαπόμπευση, ο ξεφτελισμός. Ηταν η ίδια η ζωή. Τα διλλήματα ,οι πιέσεις, οι εκβιασμοί, τεράστιοι. Αλλοι άντεξαν, άλλοι όχι. Σήμερα πολλοί λένε να μην μιλάμε για τη Δεξιά, γιατί αναπαράγουμε πεθαμένα ερμηνευτικά σχήματα. Μόνο όσοι δεν θέλουν να γνωρίσουν την ιστορία αυτού του τόπου, μπορούν να το επικαλούνται. Το ιστορικό μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη, συμβάλει στην γνώση αυτής της Ιστορίας, που είναι γεμάτη από διαπλοκή, συνωμοσία, ίντριγκα, καταπίεση, ανελευθερία, αντικομμουνισμό και πολύ, πολύ, αίμα … Για παράδειγμα, τα στοιχεία που αφορούν την ζωή, τα διλήμματα, τον εξευτελισμό και την εκτέλεση του Μπάτση είναι συγκλονιστικά. Πρόκειται για έναν αστό, ο οποίος «πούλησε» την τάξη του για να συνταχθεί με το «μεγάλο, το ωραίο και το συγκλονιστικό», που έγραψε το εμβληματικό βιβλίο για τον τρόπο ανάπτυξης της «Βαρειάς ελληνικής βιομηχανίας» στην μετεμφυλιακή Ελλάδα, απεξαρτημένης από τα συμφέροντα των ξένων δυνάμεων, που ήταν επικεφαλής ενός περιοδικού στοχασμού και προβληματισμού του «Ανταίου», ενός Ινστιτούτου , μιας Επιστημονικής Εταιρείας «Επιστήμη και Ανοικοδόμηση» για την αξιοποίηση της Επιστήμης προκειμένου να απαλλαγεί η Ελλάδα από την αντίληψη της «ψωροκώσταινας», που βοήθησε τον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ εκείνης της περιόδου, όλα αυτά, παρά την δήλωση μετανοίας, η εξουσία δεν του το συγχώρεσε. Ξεφτίλησε τον ίδιο, την γυναίκα του-κόρη βιομηχάνου και τον φιλοβασιλικό ναύαρχο πατέρα – δεξί χέρι του βασιλιά Παύλου- πριν τον εκτελέσει το πρωινό εκείνο της Κυριακής 30 Μαρτίου 1952.

«Ηταν ένας ιδεολόγος που εγκατέλειψε την καλή του εύκολη ζωή για την πατρίδα και τον λαό. Πιέστηκε, εκβιάστηκε, έπεσαν πάνω του όλοι οι κομπλεξικοί, αστοιχείωτοι καραβάναδες, όλη η λυσσασμένη αστική τάξη: «αυτός ο γιός ναυάρχου, που έγινε κομμουνιστής» λέει ο συγγραφέας.

Το βράδυ του Σάββατου, πριν την εκτέλεση ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Νίκος Κούνδουρος,ήταν μαζί με την γυναίκα του Μπάτση, γιατί ήταν στον λογοτεχνικό κύκλο του «Λουμίδη», που « χωρίς τις παρέες του δεν ήταν τίποτε». Η Ελλη Λαμπέτη, νοιαζόταν για την ζωή του Μπάτση και του Μπελογιάννη. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς -ο γνωστός φιλόσοφος- παρακολουθούσε αν και παιδί την δίκη των 4 στο Εκτακτο Στρατοδικείο, γιατί ο πατέρας του ήταν ο δικηγόρος Αγγελος Τσουκαλάς, συνήγορος του Μπελογιάννη. Εμαθα πολλά που δεν γνώριζα για πρόσωπα που ήταν στην πολιτική ζωή του τόπου έως πρόσφατα (Παπαπολίτης, Πεπονής)… Ο επίλογος, πού κατέληξαν όλοι όσοι είχαν σχέση με τους 4 πρωταγωνιστές, είναι απόδειξη ότι μόνο ερείπια, θάνατο και καταστροφή έφερε η πολιτική τους. Παραθέτω μερικούς διαλόγους και απόψεις που κύκλωσα και κράτησα στο τετραδιάκι μου, γιατί όσοι είχαν την τρέλα να αλλάξουν τον κόσμο αγάπησαν με πάθος την ζωή, την γνώση, την επιστήμη, την λογοτεχνία, την τέχνη, την συλλογικότητα, τον άνθρωπο, την κοινωνία. Όμως είχαν φόβους και δάκρυζαν.. « Στο σκοτεινό μπουντρούμι του απομονωτηρίου ο σκληροτράχηλος αγωνιστής Μπελογιάννης δακρύζει. Όχι για την ζωή του.. αλλά για τον νεογέννητο γιο του που είναι αμφίβολο αν θα τον γνωρίσει..»

Και σκέφτομαι με περηφάνια πως είμαι με όλους αυτούς, γιαυτό είμαι με την σωστή πλευρά της ιστορίας, ακόμη και αν δεν γνωρίζω πώς να αλλάξω τον κόσμο, έμαθα πως πρέπει να αλλάξω τον εαυτό μου. Και τους το οφείλουμε.

« Στα αυτοσχέδια μαθήματα στις φυλακές κάποιος είπε: τρία συστατικά πρέπει να έχει η ζωή μας: το μεγάλο να βρίσκεσαι μέσα στην πάλη για μια καλύτερη ζωή, όποιος δεν το κάνει αυτό σέρνεται από την ζωή. Το ωραίο, το καθετί που ομορφαίνει την ζωή, η μουσική, τα λουλούδια και η ποίηση. Και το τρίτο, το συγκλονιστικό που είναι η αγάπη». Μανιφέστο για μια ζωή ολοκληρωμένη..

Λέει ο Μπελογιάννης,όταν τον συλλάβανε στα Εξάρχεια: «..Για την ιδεολογία μου οι αντιδραστικοί με έδιωξαν από την Νομική Σχολή, με εξόρισαν, με φυλάκισαν. Αντί να διαλέξω την ζωή της καριέρας -και μπορούσα εύκολα να δημιουργήσω τέτοια- προτίμησα μια ζωή γεμάτη διωγμούς, στερήσεις, πόνους και δάκρυα».. Επιλογή.

Ο Δημήτρης Μπάτσης, όταν αποφάσισε να χωρίσει από την γυναίκα του που ανήκε στην αστική τάξη: «Γύρω μας γίνονται κοσμογονικές αλλαγές, τίποτε δεν μένει το ίδιο, δεν μπορώ εγώ να παριστάνω τον νοικοκύρη, σαν να μην συμβαίνει τίποτα..Τώρα έχουμε την ευκαιρία να αλλάξουμε την Ελλάδα, τώρα πρέπει να παραμερίσουμε την προσωπική μας ιστορία για την μεγάλη ιστορία… Απαλλάχτηκα από την αυταπάτη στην οποία ζούσα όλα αυτά τα χρόνια, ότι μπορώ να συνδυάσω τη συμβατική ζωή με τον αγώνα για αυτά που πιστεύω…»

« Αγάπη μου  -λέει ο Δημήτρης Μπάτσης στην γυναίκα του- δεν είναι ότι δεν σε λατρεύω, αλλά εδώ υπάρχουν πράγματα που πιάνουν την ουσία της ζωής και την αλλάζουν, που φτάνουν στο τελευταίο κύτταρο του ανθρώπου. Στην ζυγαριά βρίσκονται από την μια μεριά η ανθρώπινη αξιοπρέπεια μου, τα όνειρά μου, ο σκοπός της ζωής μου. Κι από την άλλη, ένα γυμνό σαρκίο. Με το να κάνω αυτό που μου λέει ο Υπουργός, είναι σαν να σβήνω τον εαυτό μου από τον χώρο των ζωντανών. Οσοι με γνώριζαν και με εκτιμούσαν τώρα θα με σβήσουν, δεν θα με χαιρετούν καν. Το ίδιο θα κάνουν και με σένα βέβαια».

Μπελογιάννης: «όταν δεν πεθαίνει ο ένας για τον άλλον, είμαστε ήδη νεκροί».Μπάτσης: «καθένας αντιλαμβάνεται με τον δικό του τρόπο την αξιοπρέπεια. Εγώ όση μπορούσα να θυσιάσω την έδωσα. Οση μου έμεινε θα την κρατήσω για την στιγμή του θανάτου μου…».

Α. Χριστακάκη, 04.11.2022

Οι άνθρωποι με την τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο γράφει ο Π. Σωτήρης στο in.gr