Η κατάρρευση του “υπαρκτού” και η διάσπαση του ΚΚΕ

Περιγραφή

Τον Φεβρουάριο του 1991, λίγους μήνες μετά την πτώση του Τείχους και των καθεστώτων του «υπαρκτού» σοσιαλισμού, διεξάγεται ένα από τα πιο κρίσιμα συνέδρια του ΚΚΕ, ακόμα και για την ίδια την ύπαρξη του κόμματος, το 13ο Συνέδριο. Το συνέδριο σηματοδοτεί την έναρξη της διάσπασης του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, η οποία μαζί με την αντίστοιχη του κόμματος το 1968 είναι η μεγαλύτερη που έχει γνωρίσει το ΚΚΕ.
Ποιοι όμως ήταν οι λόγοι και τα αίτια που οδήγησαν σε αυτό το μεγάλο και τραυματικό γεγονός για το κόμμα και τα μέλη του; Πώς και γιατί διαμορφώθηκαν δυο διακριτές ομάδες στο εσωτερικό του ΚΚΕ που έφτασαν να συγκρουστούν ανοιχτά στο 13ο Συνέδριο και έπειτα το καλοκαίρι του 1991; Αυτά είναι τα κεντρικά ερωτήματα του ανά χείρας βιβλίου. Δεν γράφτηκε για να δικαιώσει ιστορικά τη μία ή την άλλη πλευρά, ούτε για να αποτελέσει εργαλείο απλοϊκής εξήγησης μιας σύνθετης πραγματικότητας. Αντίθετα, είναι μια προσπάθεια κατανόησης μιας ταραγμένης περιόδου του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, σε συνάρτηση με τις διεθνείς εξελίξεις.
Το βιβλίο ξεκινάει με το κεφάλαιο για τη συγκρότηση της διακριτής «ομάδας Φλωράκη» μέσα στις φυλακές και ξετυλίγει την ιστορία του ΚΚΕ από τη στιγμή που ο Χαρ. Φλωράκης αναλαμβάνει τα ηνία του κόμματος το 1972 και φτάνει μέχρι το καλοκαίρι του 1991 και τα τραυματικά γεγονότα της διάσπασης. Ταυτόχρονα, επικεντρώνεται στα ιδεολογικά και πολιτικά σχήματα, τις κοσμοεικόνες και τις επιρροές που οδήγησαν στη συγκρότηση των δυο διακριτών ιδεολογικών ρευμάτων στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80 στο εσωκομματικό πεδίο του ΚΚΕ και μελετά τους λόγους και τα αίτια της σκληρής εσωκομματικής κρίσης και σύγκρουσης.
Παράλληλα, μέσα από τις πρωτογενείς μαρτυρίες μιας σειράς ανθρώπων που ενεπλάκησαν –άμεσα ή έμμεσα– στα γεγονότα, το βιβλίο αποτυπώνει το κλίμα της περιόδου και ψυχογραφεί την κατάσταση με τα μάτια των πρωταγωνιστών του τότε.
Περίπου τρεις δεκαετίες μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ το 1991 και τη διάλυση του ενιαίου Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, το βιβλίο του Κωνσταντίνου Ζαγάρα έρχεται να φωτίσει πλευρές μιας συγκλονιστικής, αλλά ελάχιστα καταγεγραμμένης, ιστορικής περιόδου του ελληνικού κομμουνιστικού και αριστερού κινήματος.