Η διδασκαλία του Μαρξ

Έγραψαν

Παρουσίαση στην Αυγή από τον Κοσμά Κέφαλο
Ασήμαντες προσωπικές μοίρες

Ο Νικολάι Μπουχάριν, το αγαπημένο παιδί του Μπολσεβίκικου Κόμματος σύμφωνα με χαρακτηρισμό του Λένιν, υπήρξε ένας από τους επιφανέστερους μαρξιστές του 20ού αιώνα και ένας από τους πολυτιμότερους και μεγαλύτερους θεωρητικούς του. Το διάσημό του «Αλφάβητο του Κομμουνισμού» διαπαιδαγώγησε γενιές αγωνιστών, ενώ τα τελευταία γραπτά του, γραμμένα πριν την εκτέλεσή του στη φυλακή στα 1937-1938, ανοίγουν νέους δρόμους στη μαρξιστική σκέψη.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο ”Η διδασκαλία του Μαρξ”, στο οποίο περιλαμβάνονται δύο σημαντικά κείμενα του Μπουχάριν των αρχών της δεκαετίας του 1930. Η μπροσούρα του για τον Μαρξ, γραμμένη με αφορμή τα πενήντα χρόνια από τον θάνατό του στα 1933, ανατέμνει με περιεκτικό τρόπο το έργο του Μαρξ συζητώντας όλες τις κύριες πτυχές του: ο διαλεκτικός και ιστορικός υλισμός, η μαρξιστική πολιτική οικονομία, η μαρξιστική διδασκαλία για το κράτος και τη σοσιαλιστική επανάσταση.

Ο Μπουχάριν (1888-1938) αναφέρει: «Από τον καιρό του Μαρξ, που έδωσε ένα ισχυρό όπλο στα χέρια του προλεταριάτου, η αστική κοινωνική επιστήμη περνά μέσα από μια χρόνια παρακμή. Οι πραγματικά πολύτιμες πτυχές της, στον βαθμό που υπάρχουν, έχουν σε έναν μεγάλο βαθμό ως πηγή τους τον Μαρξ, ο οποίος επικρίνεται τόσο πιο σκληρά όσο περισσότερο είναι ένα αντικείμενο δειλής λογοκλοπής ή συνειδητής διαστρέβλωσης». Η ομιλία του Μπουχάριν στο συνέδριο «Η επιστήμη σε σταυροδρόμι» στο Λονδίνο το 1931 συνοψίζει τις βάσεις της δικής του μαρξιστικής θεώρησης. Παρμένα από κοινού, τα δύο έργα αποτελούν μια γόνιμη αναφορά στην επέτειο των διακοσίων χρόνων του Μαρξ, δίνοντας ταυτόχρονα ένα κλειδί για την εξέλιξη του στοχασμού του ίδιου.

Στο εισαγωγικό του δοκίμιο ο Χρήστος Κεφαλής συζητά τα κύρια γραπτά του Μπουχάριν. Αποτιμά τη θεωρητική συμβολή του, τοποθετεί τις δύο εργασίες μέσα στο συνολικό έργο του και τεκμηριώνει τη διαλεκτική στροφή που σηματοδοτούν στην εξέλιξη της σκέψης του προετοιμάζοντας τα πιο ώριμα γραπτά του της φυλακής.

Στη διαθήκη του ο Μπουχάριν, την οποία υπαγόρευσε στη σύζυγό του Άννα Λάρινα, απευθύνει έκκληση στη μελλοντική γενιά ηγετών να απομακρύνει το τερατώδες σύννεφο των εγκλημάτων που απειλεί να πνίξει το κόμμα και σημειώνει: «Να γνωρίζετε, σύντροφοι, ότι στη σημαία που θα μεταφέρετε στη νικηφόρα πορεία προς τον κομμουνισμό υπάρχει μια σταγόνα του αίματός μου». Στο τελευταίο γράμμα του στην Άννα αναφέρει: «Να θυμάσαι ότι ο μεγάλος σκοπός της ΕΣΣΔ συνεχίζει να ζει κι αυτό είναι το πιο σημαντικό πράγμα. Οι προσωπικές μοίρες είναι παροδικές και ασήμαντες σε σύγκριση».

Γράφει ο Κοσμάς Κέφαλος,
Αυγή, 06.12.18

 Απόσπασμα από το εισαγωγικό δοκίμιο του Χρήστου Κεφαλή (tvxs 29.01.19)