Φαγητό του Δρόμου, απο το Χθές στο Σήμερα

Περιγραφή

Ακόμη και σήμερα τους βλέπουμε ή τους ακούμε έξω στους δρόμους των πόλεων να διαλαλούν τα προϊόντα τους καθώς σπρώχνουν τα αμαξάκια τους με το φαγητό ή στέκονται στα πολυσύχναστα σταυροδρόμια, στις υπαίθριες αγορές και στα πανηγύρια. Συχνά τα πρωινά, μετά το ολονύχτιο ψήσιμο, με τα μάτια βαριά από τη νύστα και το σώμα αποκαμωμένο. Μέχρι να αδειάσουν οι δίσκοι και ικανοποιημένοι να αποσυρθούν. Πόσοι από εμάς, ωστόσο, αναρωτηθήκαμε ποια είναι η ιστορική, κοινωνική και πολιτιστική σημασία που κρύβεται πίσω από τα καροτσάκια των πλανόδιων πωλητών φαγητού; Αυτό είναι το ερώτημα που θέτει από την αρχή της έρευνάς της η Πετρούλα Χατζηττοφή, συγγραφέας του βιβλίου «Φαγητό του Δρόμου – από το χθες στο σήμερα», το οποίο κυκλοφορεί από το Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής και αναδεικνύει για πρώτη φορά το συγκεκριμένο θέμα με εστίαση στην Κύπρο του 19ου, 20ού και 21ου αιώνα. Σύμφωνα με την έρευνα, το φαγητό του δρόμου μαρτυρείται στην Κύπρο από τα τέλη του 19ου αιώνα.

Σύμφωνα με τη συγγραφέα του βιβλίου Πετρούλα Χατζηττοφή, η ιστορία του φαγητού του δρόμου εκτείνεται πολύ πίσω στον χρόνο, μέχρι τους αρχαίους πολιτισμούς, καταδεικνύοντας, όπως σημειώνει, τη διαχρονικότητα βασικών αναγκών που σχετίζονται με τη διατροφή. Προσθέτει ότι αξιοσημείωτο είναι, παράλληλα, το γεγονός ότι το φαγητό του δρόμου αποτελεί μακρόχρονη παράδοση που απαντάται σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου, στα αστικά κυρίως κέντρα. Όπως εξηγεί, είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς ότι στον χώρο των πόλεων και στα πλαίσια του αστικού τρόπου και ρυθμού ζωής, μεγάλη μερίδα πληθυσμού δεν έχει τον χρόνο ή και τα μέσα για να παράξει τα αναγκαία τρόφιμα, και συνεπώς προσαρμόζει τη διατροφή της, εντάσσοντας σε αυτήν επεξεργασμένα, «βολικά» φαγητά. Στη σύγχρονη εποχή, σημειώνει, το φαγητό το δρόμου, φθηνό και εύκολα προσβάσιμο, αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό ποσοστό της καθημερινής κατανάλωσης φαγητού στις πόλεις σε παγκόσμια κλίμακα. Κι εδώ δίνει στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας, σύμφωνα με τα οποία κάθε μέρα γύρω στα 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι τρώνε στον δρόμο. Παράλληλα με τη διατροφική του αξία, το φαγητό του δρόμου φέρει ιδιαίτερη κοινωνικοοικονομική, αλλά και πολιτιστική σημασία, η οποία αναγνωρίζεται από τοπικές αρχές αλλά και διεθνείς οργανισμούς.

Το εξώφυλλο του βιβλίου με πωλητή από τη Λάρνακα του 1927, ο οποίος ποζάρει με κουλούρια, γλυσταρκές, ψωμιά και άλλα αρτοποιήματα στη σανίδα του ώμου του. Στο βιβλίο αναφέρεται ότι για την πώληση ψωμιών παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ένας νόμος που επικυρώθηκε από τον Άγγλο Αρμοστή το 1895. Συγκεκριμένα, απαγόρευε στους πλανόδιους πωλητές ψωμιών «να κρατούν επί των ώμων των σανίδας – εις ας εκθέτουν τους άρτους – πέραν των δύο και ημίσεος ποδών» λόγω της πρόκλησης δυστυχημάτων. Φωτογράφος: Maynard Owen Williams, National Geographic Image Collection.