Το ελληνικό εργατικό κίνημα έναντι του φασισμού και του πολέμου

Περιγραφή

Για τους ιστορικούς, η επιτυχία στη συγκρότηση του εθνικού απελευθερωτικού μετώπου (ΕΑΜ), κατά την αντίσταση εναντίον της ναζιστικής κατάκτησης 1941-1944, παραπέμπει στη δημιουργία προϋποθέσεων οι οποίες είχαν τις ρίζες τους στο εγχείρημα συνεργασίας ετερόκλητων πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων στη διάρκεια της προηγούμενης χρονικής περιόδου. Σε κάποιους ερευνητές, οι μελέτες έχουν δημιουργήσει τη βεβαιότητα ότι ο Μεσοπόλεμος συνιστά την αφετηρία δρομολόγησης ποιοτικών εξελίξεων, οι οποίες καθόρισαν κατόπιν την πορεία του ελληνικού κοινωνικού κινήματος κατά το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα. Κατά την εξέταση της ελληνικής ιστοριογραφίας για την άμυνα της δημοκρατίας κατά τον Μεσοπόλεμο εμπρός στον κίνδυνο του φασισμού, ενδιαφέρον προσελκύει το έργο του Αλέκου Παπαπαναγιώτου. Ιστορικός, ενταγμένος, στις δεκαετίες 1950 και 1960, στο τμήμα διαφώτισης του ΚΚΕ στο Βουκουρέστι, απασχολούμενος κατόπιν στο Ινστιτούτο Εθνικής Ιστορίας στα Σκόπια, χρεωμένος εκεί με τη φύλαξη μέρους του αρχείου του ΚΚΕ που βρισκόταν στα χέρια του ΚΚ εσωτερικού, συνέθεσε ένα έργο που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει. Ανέκδοτο παρέμεινε μέχρι σήμερα το κείμενο που παρουσιάζεται σε αυτό το βιβλίο, με σκέψεις και τεκμηρίωση σχετικές με το θέμα της κομμουνιστικής παρέμβασης, της οικοδόμησης του αντιφασιστικού μετώπου πριν από τη φασιστική κατοχή, της στάσης των κομμουνιστών μέχρι την κατάληψη της χώρας. Θεωρούμε ότι οι απόψεις του Παπαπαναγιώτου που πηγάζουν από το έργο του κρατούν την επικαιρότητα τους λόγω της σπουδαιότητας του ζητήματος υπό διαπραγμάτευση. Πράγματι, με τη στρατηγική και τακτική του, μετά το 1934, το ελληνικό εργατικό κίνημα, εξερχόμενο από μία φάση αποκλεισμού του από την πραγματικότητα, δήλωσε επιλογές που σύντομα απέβησαν εξ επιδράσεως καθοριστικές για την πορεία του έθνους και της δημοκρατίας. Το ερέθισμα των ζητημάτων που έθετε το έργο του Παπαπαναγιώτου προκάλεσε την ερευνητική προσπάθεια που παρουσιάζεται στο παρόν πόνημα. Δίδει έναυσμα στους ιστορικούς για διερεύνηση ζητημάτων όπως η διαμόρφωση και εξέλιξη της τακτικής της Κομμουνιστικής Διεθνούς και άλλων διεθνών εργατικών οργανώσεων έναντι του φασισμού, το δημοκρατικό έλλειμμα και ο φασισμός στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου, προσλήψεις του φασισμού από τον ελληνικό πολιτικό και πνευματικό κόσμο, το ΚΚΕ έναντι του φασιστικού κινδύνου, απόπειρες υλοποίησης της πολιτικής του ενιαίου μετώπου, το αντιδικτατορικό μέτωπο.